Tehlikeli Maddelerin Atık Yönetimi

Tehlikeli maddeler, kimyaları gereği zararlı oldukları için maddenin üretiminden bertaraf edilmesine kadar gelişen aşamalarda kontrollü adımlar atılmalıdır. 2005 yılında Resmi Gazete’de yayınlanan düzenleme ile “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” yayınlanmıştır. Bu yönetmeliğin amacı tehlikeli maddelerin olası zararlarını en aza indirmektir. Tehlikeli maddelerin atık yönetimi ile atık miktarının azalması yanı sıra atıkların ayrı ayrı toplanmasına olanak tanılır.

Tehlikeli Atık Nedir?

İnsan ve çevre sağlığı için zararlı olan, tutuşabilen, tahriş edici özellikler gösteren maddelere tehlikeli atıklar denir. Tehlikeli maddeler aynı zamanda kanserojen ya da korozif maddelerini içerebilir. İnsan sağlığı için büyük bir risk oluşturan bu atıklar, özel yönetimler ile idare edilmekte olup; her bir madde grubu için ayrı yönetmelik bulunmaktadır. Tehlikeli madde sınıflarından oluşan maddeleri detaylı incelemek için “Tehlikeli Madde Sınıfları ve Özellikleri Nelerdir?“ yazımızı ziyaret edebilirsiniz. Her geçen yıl ülkemizin atık miktarı artmakla birlikte genel tablo içerisindeki tehlikeli atık miktarı da artmaya devam ediyor. Ekosisteme büyük bir zarar veren bu atıkların toplanması, geri dönüşümü ve yok edilmesi için özel tesisler gerekmektedir.

Tehlikeli atıkların özellikleri

H1 Patlayıcı: Sıcaklık ve basınç etkisi ile gaz oluşumuna neden olabilen, patlayabilen maddeler.

H2 Oksitleyici: Yanıcı maddeler ile aynı ortamda bulunduğunda egzotermik reaksiyon gösteren maddeler.

H3-A Yüksek Oranda Tutuşabilenler: Normal koşullar içerisinde aşırı kolay tutuşabilen sıvılar, hava ile temasında ısınabilen, havada tutuşabilen maddeler.

H3-B Tutuşabilen: 21C’ye eşit veya daha yüksek ya da 55 C’ye eşit ya da daha düşük parlama noktasına sahip olan sıvı maddeler ve preparatlar.

 H4 Tahriş Edici: Deri veya şalgam membranı ile temasında yanık oluşturan maddeler.

H5 Zararlı: Vücut ile herhangi bir teması halinde sağlık sorunu oluşturan maddeler.

H6 Toksik: Vücut ile herhangi bir teması halinde ölüme neden olabilecek kadar ciddi sağlık sorunu oluşturan maddeler.

H7 Kanserojen: Vücut ile teması durumunda kansere neden olan ya da etkisinin artmasına sebep olan maddeler.

H8 korozif: Teması ile canlı dokuları tahriş eden maddeler.

H9 Enfeksiyon Yapıcı: İnsan ve canlı organizmalarda hastalığa sebep olan mikroorganizmaları içeren maddeler. 

H10 Üreme Yetisi Azaltıcı: Vücut ile herhangi bir temasında kalıtsal olmayan sorunlara yol açan maddeler.

H11 Mutajenik: Vücut ile teması halinde kalıtsal genetik bozukluklara yol açan maddeler.

H12: Hava, su ve asitle teması durumunda zehirli gazlar salan maddeler.

H13: Atık listesinde yer alan maddelerin bertarafı esnasında ortaya çıkan maddeler.

H1 ekotoksik: Çevrede ani veya sonradan zararlı etki gösteren maddeler.

Tehlikeli Atıkların Kontrolünde Üreticinin Sorumlulukları;

• Atıkların üretimini minimum seviyeye düşürecek önlemler almaktır.
• İlgili bakanlığa atıkların miktarına dair beyan formu göndermektir.
• Tehlikeli atıkların zararlı etkilerini en aza indirmeyi hedefleyerek; atık yönetimi için planını valilikten onaylatmaktır.
• Atıkların bertaraf işlemlerini gerekli yetkililere iletmektir. 
• Atıkların uygun koşullar içerisinde depolanmasını sağlamaktır.

Tehlikeli Atıkların Geçici Depolama Alanı İçerisindeki Uygun Koşullarında;

• Tüm atıkların etiketli olması gerekir.
• Her atığın dış etkenlerden korunaklı olması gerekir.
• Atıkların depoya giriş tarihi ve miktarı belirtilmiş olması gerekir.
• Sorumlu personellerin belirlenmiş olması gerekir.
• Zeminin geçirimsiz olması gerekir.
• Dışarıdan yetkisiz bir eleman ya da maddenin giriş yapamayacak olması gerekir.

Siz de tehlikeli maddelerinizin atık yönetimi ile ilgili daha fazla bilgi almak; tehlikeli atıklarınız için güvenilir bir danışmanla çalışmak istiyorsanız TMGD TR Mühendislik ile iletişime geçebilirsiniz!