GEKAP

Gekap çevrenin korunması ve çevre kirliliğinin önlenmesi, çevreyi olumsuz yönde etkileyen ürünlerin kullanımını sınırlandırmak için 31 Aralık 2019 tarihinde resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğü girmiştir. Piyasaya sürülen plastik poşet, ambalaj, lastik, akümülatör gibi ürünlerin geri dönüşümünden sonra yenilenmiş ürün olarak tekrar piyasa arzından önce geri kazanım katılım payı tahsil edilir. Gekap kapsamında bulunan ürünler plastik, kağıt-karton, camlar, metaller, lastikler  vb. olarak belirlenmiştir. Geri kazanım katılım payı tutarları ise çevre kanununun ekli bir sayılı listede belirtilmiş olduğu gibi ürünün cinsine, ağırlığına ve miktarına göre belirlenmektedir. Gekap beyanları 2020 yılı içinde 6 aylık olarak, 2021 yılından itibaren ise 3 aylık periyotlarla yapılması belirlenmiştir. Gekap beyannamesi oluşturulurken dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekilde belirtilmiştir.

• Boş ambalajların piyasaya arzında gekap yükümlülüğü bulunmamaktadır. Ancak ambalajların içinde ürün ile birlikte piyasaya arzında gekap yükümlülüğü bulunmaktadır.
• Ambalajların içindeki maddelerin, ürünlerin, malzemelerin veya korunan saklanan eşyanın gekapa tabi olup olmamasına bakılmaksızın geri kazanım katılım payı uygulanır.
• Yeniden kullanılabilir ambalajlar için depozito sistemi kapsamında bakanlığın onayı halinde gekap beyanı verilecek ancak ödeme yapılmayacaktır. Geri toplanmayan ambalajlar için ise gekap ödemesi yapılacaktır.
• İhracatlar gekap kapsamının dışındadır. İhraç kayıtlı teslimler belgelendirme yapmak için saklanmalıdır.
• Gekap beyanı ve ödeme sorumluluğu olan kişiler, beyanla ilgili verilerini en az  yıl süre ile saklamalıdır.
• Gekap beyan tutarının 50.000 TL den fazla olması halinde çevre görevlisi tarafından incelenip onaylanması lazımdır.
• Gekap beyanları e-beyanname sistemi üzerinden yapılır. Bulunduğu yerin kurumlar veya gelir vergi dairesine verilir.
• Bir beyan döneminde mahsup edilecek geri kazanım katılım payı tutarı toplamı, mükelleflerin beyan edecekleri geri kazanım katılım payı toplam tutarından fazla ise aradaki fark bir sonraki beyan dönemine devredilecektir.
• Gekapa tabi olan ürünlerden ambalajlı olarak piyasaya sürülenlerin birincil (satış) ambalajları için beyan yapılır ancak bu ambalajlar için gekap tahsil edilmez. Bu ürünlerin birincil ambalajları haricindeki diğer ambalajları için gekap tahsil edilir. Ayrıca, gekap alınacak ürünlerden, yönetmelik gereği gekap tahsilinin yapılmadığı durumlarda bu ürünlerin birincil ambalajları için beyan verme ve katılım payı ödeme yükümlülüğü oluşacaktır.
• Çevre Kanunu gereğince ödenmediği tespit edilen gekap tutarının %20 fazlası ceza olarak uygulanmaktadır.